Nafarroan oliba biltzeko kanpaina aste honetan hasiko da Erriberako eremu batzuetan, baina urriko azken astera edo azaroko lehen astera arte itxaron beharko da uzta Foru Komunitateko eremu guztietan orokortu dadin. Nafarroako Olioaren Jatorri Deitura markari atxikitako dolareen kanpaina 10 edo 15 egunetan aurreratu da, aurreko urtearekin alderatuta, fruituaren heltze-egoera dela eta.
INTIAren arabera, beroaren eta ur faltaren ondorioz, Nafarroan oliba uzta % 35 inguru murriztuko da, oro har, iazkoarekin alderatuta, eta jaitsiera hori % 40ra edo % 50era iritsiko da lehorrean landatutako Arroniz barietatea nagusi den eremuetan. Daniel Andiónek, Nekazaritza-aholkularitzako koordinatzailea, azaltzen duenez, “loratze-fasean beroak eragin handia izan zuen loreen heldutzean, eta INTIAn ikusi dugu heldutze-gabezia hori lehorteak eragin duela, eta, ondorioz, olibak gutxiago gizendu dira, eta kalibre txikiagoko fruituak izan dira”.
Uzta goiztiar horrek ekoizpen txikiagoa izan dezakeen arren, aurtengo olibak kalitate oso ona izatea espero da, neurri handi batean izurriterik eta gaixotasunik ez dagoelako, muturreko tenperaturek eta lehorteak eraginda. Ekoizpenaren batez bestekoa aldatu egiten da urteko meteorologiaren arabera, baina Nafarroako Olioa Jatorri Deitura Babestu gisa jasotzen den oliba 4 milioi kilo ingurukoa da.
Nafarroako Olioaren JDBren Kontseilu Arauemailearen iazko kanpainako estatistikaren arabera, iaz 1.453 olibadizainek eman zuten izena Nafarroan, 5.653 partzela baino gehiagorekin, eta 3.313 tona oliba entregatu zituzten. Aurreko kanpainan Foru Erkidego osoan bildutako oliba kopurua 23.600tona baino gehiagokoa izan zen, eta horietatik 4,7milioi litrotik gorako olio kopurua sortu zen.
Nafarroa da Europako punturik iparraldekoena oliba-olio birjina estra egiten dena, eta Foru Erkidegoko olioaren historia 2.000 urte baino gehiagokoa da. Feniziar merkantzia-ontziekin iritsi zen olibondoa iberiar penintsulara, erromatarren nagusitasunak olibadia hedatu zuen eta olioaren erabilera orokortu zuen, eta arabiarrek olibondoa lantzeko eta elaborazio-teknikak hobetu zituzten. Oliba-olio birjina estra (OOBE) dieta mediterraneoaren oinarria da eta Unescoren Gizateriaren Kultur Ondare Immaterial izendatu zuten 2010ean.
Sektorearen ikuspegia/Sektorearen begirada bat
Gaur egun, 21/22 kanpainako datuen arabera, Nafarroako Olioa JDren barruan zazpi olio-errota daude, eta horiek tokiko olibadiaren tradizioari eusten diote, Nafarroako OOBE bere kalitateagatik sari ugarirekin aitzatetzia da eta ospetsua den zuku bihurtzen duten ahaleginari, lanari eta teknologiari esker.
Iparraldetik hegoaldera, Nekeas, Trujal Mendia, Aceite La Maja, La Casa del Aceite, Almazara del Ebro, Trujal de La Ribera eta Aceites Artajo almazarak daude, kanpaina honetarako Nafarroa Olioa JDBak egiteko arduradunak.
Ziurtatutako olioek gutxienez Arroitz barietatearen %10 dute, eta gainerakoek, enpeltre eta/edo arbekina barietateen %10. Barietate horiei esker, olio orekatua, frutaduna eta bere azkura eta mikaztasun puntuarekin egiten da, kalitatea kantitatearen gainetik lehenetsiz.
INTIAk bermatzen du olibaren bilketa egokia izango dela Oliba Olio Birjina Estra (OOBE) egiteko.
INTIAren kontrol- eta ziurtapen-ekipoak aste honetan hasiko dira oliba biltzeko aldian kontrol- eta ziurtapen-lanekin, abenduaren lehen erdian amaitu arte.
Ekipo horiek, gainera, prozesu osoan Babestutako Jatorri Deiturarako egokiak ez diren beste oliba edo olio batzuekin nahasten ez direla eta prozesu osoa behar bezala dokumentatuta dagoela egiaztatzeaz arduratzen dira. Horretarako, gutxienez 3 ikuskapen egiten dira kanpaina bakoitzeko BJDan inskribatutako Nafarroako 7 oliba-errota bakoitzean.
Reyno Gourmet eta Nafarroako Olioa JDB
Reyno Gourmet Nafarroako Gobernuak 2007an sortutako berme-marka bat da. Kalitate-ziurtagiria duten nekazaritzako elikagaiak identifikatzen eta babesten ditu, bai eta ezaugarri bereziak izateagatik Foru Erkidegoan bereiz daitezkeen beste batzuk ere. Hala, marka funtsezko tresna da produktu horiek merkatuan ezartzen eta identifikatzen laguntzen duen irudi komuna sustatu eta proiektatzeko.
Reyno Gourmet 117 enpresatako 2650 erreferentzia baino gehiago ditu babespean, eta Reyno Gourmet markaren logotipoa dute etiketan, bereizte-sinboloa eta kalitate-bermea.
Nafarroako Olioa Jatorri Deitura Babestua 2007tik ari da lanean bere markarekin bereizitako olioaren kalitate eta trazabilitate gorena bermatzeko. Produkzio eremua Nafarroako hegoaldeko 135 udalerrik osatzen dute, eragin mediterraneo nabarmena duen lurraldea. Arroniz barietatea barietate autoktonoa da, eta Nafarroako Olioaren JDBaren kontraetiketa eramateko, OOBEk barietate horren % 10 baino gehiago eraman behar du koupageetan. Barietate horrekin batera, baldintza-agiriak beste bi barietate erabiltzeko aukera ematen du: enpeltre eta arbekina.
Ikuspuntu organoleptikotik, olio orekatua da, mingotsa eta pikante bereizgarria ditu, fruta-jarioa erdizkakoa eta biziaren artekoa, eta nota berdeak ditu.
