Artesana Arilla harategiak bigarren saria eskuratu du David Elizondo ganadutegiko haragiarekin, eta Argondoa – Zaraitzu harategiak eta Elías y Ángel Juanpérez ganadutegiak hirugarren saria irabazi dute. Bertaratutakoek ere lehiaketara aurkeztutako 20 txuletak dastatzeko aukera izan dute eta Publikoaren Saria Aranda harategiari eman diote (Alfonso Silvestre ganadutegiak).
Nafarroako harategiek eta ganadutegiek elkarri eskua luzatu diote aurten ere bi sektoreek euren lanaren onena erakusten duten eta beren egutegian jada ezinbesteko ekitaldi sozial eta gastronomikoa den lehiaketa batean. Lehiaketaren hasieran, Ruben Goñi Nafarroako Gobernuko Landa Garapeneko zuzendari nagusiak azpimarratu du horrelako ekitaldiak kalitatezko aratxea kontsumitzeak esan nahi duenari buruzko pedagogia egiteko baliatu behar direla. “Gure abeltzaintza-sektoreari laguntzea da, baina baita landa-garapenari, Nafarroako eskualdeetako industriari eta herrietako harategiei eta salmenta-puntuei ere. Horregatik, ez da gauza bera kontsumitzailearentzat sarri jatorri ezezaguna duen produktu bat kontsumitzea edo Nafarroako produktu bat kontsumitzea, Identifikazio Geografiko Babestuak ematen dion kalitatearekin. Horregatik guztiagatik, kalitate-zigilu hau duten produktuak ezagutu, hautatu eta gozatzera animatu behar da kontsumitzailea”, gaineratu du.
Haren parte-hartzea eta gero, eta txingarraren eta haragiaren usainarekin, epaimahaiak dastatzeari ekin dio. Parte hartu duten 20 harategiek aurkeztutako txuleten aroma, zaporea, samurtasuna eta urtsutasuna behar bezala baloratu ahal izateko, epaimahaia bi dastatze-mahaitan banatu da lehenengo faserako, eta horietatik bina finalista atera dira.
Aurkeztutako txuleten lehen laginak parrilletatik ateratzen ari ziren bitartean, Fermín Irigaray Nafarroako Aratxea A.G.B. lehendakariak zera azpimarratu du: “AGBrekin abeltzaintza eredu oso tradizionala praktikatzen dugu. Gure txahalak 5,6, 7 hilabetez elikatuta daude amaren esnearekin eta naturan bazkatzen. Eta horrek kalitate paregabea ematen du. Gainera mendien kontserbazio lana ere oso garrantzitsua da. Nafarroako paisaia ez litzateke ikusten dugun eta hainbeste gustatzen zaigun bezalakoa izango ganaduaren laguntzarik gabe.”
Txuleta finalistak zeintzuk ziren jakin aurretik, Natalia Bellostas A.G.B. (Adierazpen Geografiko Babestua) ziurtapenaren ardura duen INTIAko zuzendari kudeatzaileak adierazi nahi izan du “INTIAk Nafarroako Aratxea AGBko haragia kontrolatu eta ziurtatzen du. Gure ustez, oso garrantzitsua da ganadutegiek naturan kalitatezko hazkuntza mantentzea. Nafarroak eta ziurtatutako produktuek kokapen nagusia dute egungo merkatuan, eta sektore horren alde egiten eta bultzatzen jarraitu behar dugu”.
Lau txuleta finalisten iragarpenarekin, bigarren faseari hasiera eman zaio, non epaimahaiak lau txuleta finalistak dastatu dituen bere balorazioak emateko. Bertaratutakoek ere gauza bera egin dute, txuletak dastatuz eta haiei buruzko iritziak partekatuz.
Azkenik, epaimahaiaren eta publikoaren botoak zenbatu ondoren, I.G.P. Ternera de Navarra / Nafarroako Aratxea A.G.B. – Reyno Gourmet Haragi Ontzearen Lehiaketaren VI. edizio honetako sarituak iragarri dira. Sariek ontzea egin duen harategia nahiz haragi horren jatorrizko ganadutegia saritzen ditu:
Lehenengo Saria
Harategia: Jesus&Jesus
Ganadutegia: Araña Zabala
Bigarren Saria
Harategia: Artesana Arilla
Ganadutegia: David Elizondo
Hirugarren Saria
Harategia: Argondoa-Zaraitzu
Ganadutegia: Elías y Ángel Juanpérez
Publikoaren Saria
Harategia: Aranda
Ganadutegia: Alfonso Silvestre
Jesus&Jesus harategiko Jesús Fernández poztasuna adierazi du Rubén Goñi eta Natalia Bellostasen eskutik aitortza jaso duenean. Jesus & Jesus harategiko Patricia Fernándezek, lehiaketako sarien berri izan ondoren, azaldu du: “Negozio familiarra gara % 100ean, betiko auzoko harategia gara. 20 urte baino gehiago dira aitak lehen aldiz gure lokaleko pertsiana altxatu zuenetik. Eta orain guk, haren hiru seme-alabek, Jesusek, Patriciak eta Silviak, haien urratsak jarraitu ditugu. Harategian, nire aitak egiten zuen bezala, artisau-produktuak eta gureak egin ditugun produktu berriagoak aurki daitezke. Sari honekin oso pozik gaude eta haragia aitak irakatsi digun moduan ondu dugu.
Eskerrak eman nahi dizkiegu lehiaketaren antolatzaileei eta ekitaldia posible egiten duten guztiei. Aurkezten garen laugarren urtea da, eta, egia esan, oso pozik gaude lehiaketak eta emaitzek nola funtzionatzen duten ikusita.”
NAFARROAKO ARATXEA A.G.B. HARAGI ONTZEARI ETA AZKEN EMAITZARI BURUZ
Haragiaren ontze-prozesuak muskulua haragi bihurtzen du. Elikagaiaz gozatzeko ezinbesteko denbora-tartea da. Animalia hil ondoren, muskulua gogorra da, PHa (haragiaren azidoak) 7ko balioaren inguruan egoten da eta ez da jateko atsegina. Gutxienez 7 egun igaro eta gero, muskuluan gertatzen diren prozesu biokimikoekin (hezetasun- eta tenperatura-baldintza kontrolatuekin, horregatik zaintzen dituzte harategiek piezak ganberetan) PHa egonkortu eta 5,5etik beherako mailetara jaisten da. Orduan, muskulua jan daitekeen haragi bihurtzen da. Haren testura eta kolorea aldatu egiten dira, eta zaporea, usaina, samurtasuna eta urtsutasuna areagotzen dira.
Animalia guztiak (arraza, sexua, gantz-maila, elikadura eta abarren arabera) eta ontze guztiak desberdinak dira (ganberako tenperatura eta hezetasuna, ontze-denbora). Hori dela eta, harategiko profesionala da ontze horren unerik egokiena noiz den dakiena ganberatik atera eta bezeroei eskaintzeko.
Hori da, hain zuzen ere, lehiaketan parte hartu duten harategiek dastaketan aurkeztu eta baloratutako txuletak prestatzeko egin duten lana. Behi-haragiaren gutxieneko ontzea 7 egunekoa da, eta Nafarroako Aratxea A.G.B haragiaren ontze-lehiaketan 20 eguneko edo gehiagoko haragiak aurkezten dira.
Ontze-prozesua lortzen den produktuaren gakoa bada ere, funtsezkoak dira, halaber, Nafarroako Aratxea A.G.B. ziurtagiriak dakartzan ezaugarriak (animalia eta natura errespetatzen dituzten hazkuntza-metodoekin, balio handiko elikadura kontrolatuarekin, eta albaitaritza- eta osasun- kontrol zorrotzekin). Horri guztiari esker, eta profesional ugariren inplikazioari esker (abeltzainak, kontrol-teknikariak, albaitariak, haragi-banatzaileak, harategiak…), Nafarroan haragi paregabea izatea lortzen da, merkatuko beste batzuetatik argi eta garbi bereizten dena, eta kalitaterik onenekoa.
Hori, bertako produktu hori kontsumitzeak duen eragin ekonomiko itzelarekin eta natura- eta landa-ingurunearen zaintzan duen inpaktu handiarekin batera, helarazten da Nafarroako Aratxea A. G. B.-k kontsumitzaileei produktu hori hautatzera animatzeko zabaltzen duen mezuan. Izan ere, gure larreetakoa, gure jendearena, oso gurea da.
EPAIMAHAIA
- Honako hauek izan dira VI. edizio honetako epaimahaikideak:
- Sara Nahúm, kazetari gastronomikoa Diario de Navarran.
- Elena Aróstegui, ostalaria. Aróstegui jatetxea.
- Natalia Bellostas, INTIAko zuzendari kudeatzailea.
- Antonio Aramendía, Napardi elkarte gastronomikoa.
- María Jiménez, Lizarrako Ostalaritza Eskola-Lantegiko irakaslea.
- Carlos Oroz, ASPINAko lehendakaria eta Nafarroako Aratxea A.G.B. Kontseilu Arautzaileko kidea.
- Joseba Santamaría, Diario de Noticias de Navarrako zuzendaria.
- Sergio Lerga, La Vieja Iruña, Ayres del Soto eta Lomo Bajo jatetxeak.
- Iker Vicente, aizkolaria.
- Nerea Iturri, Restaurantes del Reyno. Beti-Jai jatetxea.
PARTE HARTU DUTEN HARATEGIAK
- Carnicería Artesana Arilla Santa Engracia k., 2. Iruña
- Carnicería Aranda Gipuzkoa etorb., 36. Berriozar
- Carnicería Manuel Mazo Petri I.a k., 25. Iruña
- Carnicería Irure Martín Azpilcueta k., 20. Iruña
- Carnicería Chuleteros Olatz kontzejua k., 10. Iruña
- Carnicería Argondoa – Zaraitzu Maiteminduen parkea k., 7. Iruña
- Carnicería V. Lasterra Lurbeltza k., 4. Zizur Nagusia
- Carnicería Iriguibel (Uharte) Portalea k., 1. Uharte
- Carnicería Iriguibel (Atarrabia) Larrainak k., 9. Atarrabia
- Carnicería Jesus&Jesus Eguesko kontzejua k., 16. Iruña
- Carnicerías Juan Carlos (Iturrama) Iñigo Aritza k., 22. Iruña
- Carnicerías Juan Carlos (Arrotxapea) Bidankoze k., 26. Iruña
- Carnicería artesana Jose y Dani Pio XII.a etorb., 18. Iruña
- Carnicería artesana Jose y Dani Tuterako Benjamin k., 10. Iruña
- Carniceria Miguéliz Pasaleku k., 3. Agoitz
- Carnicería Iparla Erreniega parkea, 24. Zizur Nagusia
- Carnicería Ascarza (Erripagaina) Madril k., 24. Iruña
- Carnicería Ascarza (Donibane) Martín Azpilicueta k., 10. Iruña
- Carnicería Eduardo Muguerza Gustavo de Maeztu k., 7. Lizarra
- Carnicería Embutidos Arrieta San Esteban k., z.g. Zubiri
Nafarroako Aratxea Adierazpen Geografiko Babestua 1994an sortu zen, eskualdeko behi-sektoreak bultzatuta eta Nafarroako Gobernuaren babesarekin, Nafarroako aratxe-haragia ekoizpen-eredu tradizional batekin eta elikagaien kalitate eta segurtasun gorena bermatzen duen trazabilitate-sistema zorrotz batekin identifikatuko zuen kalitate-zigilu bat sortzeko.
Nafarroako Aratxea AGB zigiluak Pirinioetako blonda, Alpeetako arreda, Charolais eta horiek gurutzatuz ateratzen diren arrazen behi-haragia zaintzen du. Animalia guztiak jaiotzean identifikatzen dira, eta jarraipena eta kontrola egiten zaie, abeltzaintzako ustiategitik hasi, hiltegitik igaro eta, gero, harategietan saldu arte. Erabilitako abeltzaintza-eredua baliabide naturalen aprobetxamendu iraunkorrean oinarritzen da, ingurumena errespetatuz, eta Nafarroako landa-eremuetako biztanleria ekonomikoki garatzen eta mantentzen laguntzen du.
Gaur egun, Nafarroan 170 inguru dira beren establezimenduetan Nafarroako Aratxea A.G.B. haragia saltzen duten harategiak; gehien-gehienak harategi tradizionalak dira eta auzoko merkataritzan kalitatezko bertako produktuaren eta hurbileko salmentaren aldeko apustua egiten dute.
