Tuterako Orburu Adierazpen Geografiko Babestuaren Kontseilu Arautzaileak ostiralean, apirilak 29, ‘Tuterako Zuria’ Orburuaren Lehen Biltzarra antolatu du Erriberako hiriburuan, Nafarroan landutako bertako barietate hori nabarmentzeko. Tuterako eta Erriberako Barazkien Jaia da eta biltzarra ekimenaren barruan dago. Bertan, hainbat aditu eta produktore bilduko dira, baita Jatorri Deitura eta Mediterraneo aldetik etorritako beste erakunde batzuk ere, beren produktua Nafarroako barietate horrekin landu eta elaboratzen dutenak.
Kongresu honek `Tuterako Zuria´ orburuaren inguruko topagunea izan nahi du, eta Nafarroan landutako barietate gisa duen balioa azpimarratu. Alde batetik, barietatearen egoeraz, egungo arazoez eta konponbide posibleez hitz egingo da. Bestalde, ekitaldi honek Tuterako Orburua AGBren Kontseilu Arautzailearen barietate berarekin lan egiten duten beste erakunde batzuekin harremanak ezartzeko aukera emango du. Ekitaldi hau batez ere orburua ekoizten duten erakunde eta enpresei zuzenduta badago ere, bertako barazkiak ekoizteko interesa duten publiko orokorrari ere irekita dago.
Tuterako Zuria Orburuaren I. Kongresu hau ostiral honetan izango da, 18:00etatik 20:00etara, Tuterako Erriberako Mankomunitatearen egoitzan. Izen-emateak abian dira eta webgunearen bidez egin daitezke: www.congresoalcachofatudela.com
Biltzarraren egitaraua
Fernando Santafé Landa Garapeneko zuzendari nagusiak hasiera emango dio, eta ondoren, ekitaldiaren lehen zatia honako gai hauei buruzko ponentzia teknikoek osatuko dute: barietate horren laborantza Segurako ibarrean, izurriteak kontrolatzeko INTIAk izandako tratamendu alternatiboak eta uztaren ondoren orburuaren kalitatea bermatzen duten tratamendu berriak. Kongresuaren bigarren zatian, gaur egun bizi duen barazkiaren egoeraz eta etorkizunean izango dituen aukerez hitz egingo da, lau parte-hartzailerekin: Víctor Morera, Benicarlóko Orburua JDBko presidentea; Antonio Angel Hurtado, Vega Baja del Segura Orburua Elkarteko presidentea; Agustí García, Prat de Llobregateko Nekazaritza Kooperatibako presidentea; eta, azkenik, Guillermo Agorreta Sánchez, Tuterako Orburua AGBaren presidentea.
Ekitaldia amaitzeko, Irune Garcíak, Tuterako Udaleko turismo zinegotzia, hitza hartuko du, eta Volatinaren Ordenak ( 50 urte betetzen dituen eta Kongresua antolatzen laguntzen duen erakundeak) aperitibo bat eskainiko du.
`Tuterako Zuria´ barietatea
Tuterako Zuria barietate autoktonoa da, izenak berak dioen bezala, Tutera ingurukoa. Orburu honek forma biribilduagoa du, eta goiko aldean zulo zirkular bat du, brakteak ez direlako elkartzen burua ixteko. Bere formagatik, kontserba-industrian oso ondo moldatzen den barietate bat da, eta, beraz, industriak gehien eskatzen duena izaten jarraitzen du.
Tuterako Zuria gehien lantzen den barietate Espainian. Nafarroan, duela gutxi arte, lantzen zen barietate bakarra izan da, ingurunera bikain egokitu delako eta kontserba bihurtzeko emaitza onak izan dituelako. Azken urteetan asko hazten ari da barietate hibridoen laborantza, linealetan hobeto irauten dutelako eta bilketa nabarmen taldekatzen delako. Horren bestez, linealetan luzaroago irauten dute eta bilketa taldekatzean eskulanaren kostua txikiagoa da.
Bestalde, Tuterako Zuria barietateak, klon aukeraketa bat denez, mutazio asko ditu. Horregatik, urtero, nekazariek, barietatearen ezaugarriak betetzen ez dituzten orburuak kentzen dituzte landaketetatik, motaz kanpokoak deitzen direnak, eta horrela ez dira ugalketarako material gisa erabiliko. Tuterako Zuriaren laborantzako zati oso garrantzitsua da, batez ere barietatearen ezaugarriak babesteko. INTIA sozietate publikoak prozesua egokia izan dela ziurtatzeaz arduratzen da.
«Kontsumitzailearen ezagutzaren bidez, bultzada bat behar dugu, laborantza-eskakizun handiagoak dituzten bertako barietateak bereiziko dituena, landaketa hibridoen aldean, labore errazagoa baitute, baina kontsumoan ezaugarri gutxiago baitituzte», adierazi du Guillermo Agorretak, Tuterako Orburua AGBko presidenteak.
Uztaren datuak eta perspektibak
Aurtengo kanpainan, Nafarroan landutako azalera 638 hektarea ingurukoa da, 486 lursailetan banatuta. Freskoan merkaturatzen ari dira iaz lan egin zuten enpresa guztiak, azken uholdeek bere lursailean eragina izan zuen enpresa bat izan ezik. Kontserbari dagokionez, kontserban elaboratzen ari diren enpresen kopurua mantendu egin da, eta eskaera berri bat ere badago, oraindik izapidetzen ari dena. Kontseilu Arauemaileak ziurtatu beharreko kopuruak aurreko kanpainakoen oso antzekoak izatea espero du, baina, azkenean, maiatzean ziurta daitekeenaren araberakoa izango da.
Tuterako Orburu AGBren aurreko kanpainako datuen arabera, Nafarroan 89 nekazari daude inskribatuta, eta horiei produktua merkaturatzen dituzten 13 enpresa eta 11 enpresa-eraldatzaile gehitu behar zaizkie. Iaz, 1,5 tona Tuterako Orburu fresko ziurtatu ziren, eta 1,2 tona orburu kontserban ziurtatuaz gain.
Tuterako zonaldeak kalitate handiko orburuak ekoizten ditu freskoan kontsumitzeko eta kontserba-industriarako, eta, horrez gain, orburuaren ugaltze-materialak ekoizten ditu.
TUTERAKO ORBURUAREN 1. BILTZARREKO EGITARAUA
18:00 Kongresuaren hasiera, Fernando Santafé Nafarroako Gobernuko Landa Garapeneko eta Ingurumeneko zuzendari nagusiaren eskutik.
18:10 Hitzaldia: Tuterako Zuria orburuaren laborantza Segurako ibarrean
Joaquin Parra Galant. Elxeko Nekazaritza Estazio Esperimentala.
18:30 Hitzaldia: Tuterako Orburua AGB-ren landare-zorria eta zuloak kontrolatzeko metodo alternatiboak.
Noelia Telletxea Senosiain. INTIAko esperimentazio-teknikoa
18:50 Hitzaldia: Alkatxofaren kalitatea uzta ostean: Tratamendu berriak bilketa aurreko eta ondorengo tratamenduetan.
Daniel Valero Garrido. Miguel Hernández Unibertsitatea
19:00 Mahai-ingurua: Tuterako Zuria. Egungo egoera eta aurreikuspenak.
Parte-hartzaileak:
Victor Morera Forés (Benicarlóko JDBko Kontseilu Arautzaileko presidentea)
Antonio Angel Hurtado Roca (Vega Baja del Segurako Orburuaren Elkarteko presidentea)
Agustí García Segovia (Prat de Llobregateko Nekazaritza Kooperatibako presidentea)
Guillermo Agorreta Sánchez (Tuterako Orburua AGBko presidentea)
19:50 Kongresuaren itxiera, Irune García Tuterako Udaleko Hiriko Sustapen Arloko zinegotzi delegatuaren eskutik.
20:00 Aperitiboa Volatineko Ordenaren eskutik.
